De Potala op Red Hill
|
De volgende ochtend regelen we een fietsriksja voor ons hotel. Na enige
onderhandelingen wil de riksjarijder ons voor 3 yuan (f 0,99) naar de
Potala fietsen. Vlakbij de Potala worden we op een kruispunt uit de riksja
gezet. De fietsriksja mag namelijk niet voor de Potala langs fietsen.
Geen probleem voor ons. We lopen op ons gemak voor de Potala langs en
nemen de eerste foto's van het imposante gebouw. We hebben besloten vandaag
nog geen bezoek aan de Potala te brengen. We gaan er alleen omheen lopen.
De inspanning die we moeten leveren om in de Potala zelf te komen is in
verband met de hoogte nog iets te groot. Toch is de verleiding groot om
meteen de vele trappen van de Potala op te rennen. Toch wachten we daar
nog maar een dagje mee.
|
Twee hoge steile
rotsformaties rijzen op uit Lhasa. Op de ene, Red Hill, is de Potala gebouwd.
Op de ander, Chakpori of Iron Hill, staat een hoge zendmast. Vroeger stond
op deze heilige berg een beroemd, door monniken geleide medische school
uit de 17e eeuw, tot deze in 1959 door de Chinezen werd verwoest.
Waar je ook in Lhasa staat, van verre rijst de Potala aan de horizon op.
Het dak is verguld en kan op kilometers afstand gezien worden. Nog steeds
bepaalt dit gigantische gebouw het stadsbeeld van Lhasa.
De huidige gebouwen van de Potala dateren voornamelijk uit de 17e eeuw.
Ze werden in opdracht van de vijfde Dalai Lama (tevens de belangrijkste
dalai lama) tussen 1645 en 1693 gebouwd. Het paleis is van hout, aarde en
steen gemaakt, heeft 13 verdiepingen en heeft muren van meer dan 117 meter
hoog. De lengte (oost-west) bedraagt 400 meter en de breedte (noord-zuid)
350 meter. De taps toelopende muren zijn gemiddeld 3 meter dik, aan de basis
oplopend tot 5 meter. In de fundering werd koper gegoten om het gebouw tegen
aardbevingen bestand te maken.
Het gebouw werd in 1755 het winterpaleis, nadat de 7e dalai lama een ander
paleis verkoos als zomerpaleis. Hier woonde de Dalai Lama's dus 's winters
en zetelde de regering van Tibet, totdat de Chinezen hun inval deden in
1950. Ook de 14e en huidige Dalai Lama woonde hier voordat hij naar India
vluchtte.
|
Het complex bestaat
uit een wit en een rood paleis met een klein geel gebouw ertussen. Het witte
paleis bevatte de woonvertrekken, de kantoren, het seminarium en de drukkerij.
Het rode paleis bevat veel tempels en had een religieuze functie. Hier bevonden
zich ook de vertrekken van de dalai lama's. Naast talloze tempels bevat
het rode paleis ook de gouden tombes van de Dalai Lama’s. In het middelste
gele gebouw zijn de enorme, met heilige symbolen geborduurde thangka’s
opgeborgen.
Aan de voet van Chakpori of Iron Hill (aan de
overkant van de Potala) beklimmen we een klein heuveltje. Vanaf dit heuveltje
kunnen we de klassieke foto nemen van de Potala met op de voorgrond de witte
stoeppa's.
Vervolgens beginnen we met de rondgang rond de Potala. Door een smalle straat
wurmen we ons tussen de pelgrims, gebedsmolens en souvenirkraampjes door.
Aan de achterzijde van de Potala zou een groot meer moeten zijn. Dit meer
zou ooit ontstaan zijn door de grote hoeveelheid leem die hier gewonnen
is voor de bouw van de Potala. Er blijkt echter niet zoveel water in het
meer te staan. Er resteert slechts een klein smerig watertje. Een brug,
versierd met honderden gebedsvlaggen, leidt naar een eiland in het meertje.
We kopen wat fruit en vervolgen de rondgang. Na een uurtje hebben we de
rondgang voltooid en staan we weer bij de hoofdingang van de Potala. We
bekijken de entreeprijzen en besluiten om morgen de Potala van binnen te
gaan bekijken.
Vanaf een dak van een klein huisje staat een oude Tibetaan naar de Potala
te wijzen. Hij fluistert net hard genoeg "Dalai Lama, Dalai Lama".
Het is te hopen dat er geen Chinese verklikker in de buurt is. Het is voor
de Tibetanen namelijk verboden om over de Dalai Lama te spreken of foto's
van de Dalai Lama in bezit te hebben.
|
De rest van de
middag besteden we in en rond de Jokhang Tempel. We maken foto's van het
dak van de Jokhang Tempel en hebben er een mooi uitzicht op de Potala.
We eten in een gezellig en goed restaurant met de naam Makye Ame. We worden
bediend door leuke (knappe) Tibetaanse meisjes. 's Avonds bezoeken we de
dienst in de Jokhang Tempel. In de sfeervolle omgeving prevelen enkele tientallen
monniken hun gebeden terwijl een hogere monnik voor gaat in het gebed. Als
de dienst is afgelopen spurten de monniken opvallend snel de ruimte uit.
Zeker op weg naar het nachtleven van Lhasa...
|
De
volgende morgen gaan we de Potala zelf bezoeken. De entree bedraagt 70 yuan
(circa f 22,00) en is dus erg aan de prijs. Maar ja, je bent maar éénmaal
in Lhasa.
Om de hoofdingang van de Potala te bereiken, klimmen we de berg op via een
lange trap. We raken door de grote hoogte als snel buiten adem en moeten
regelmatig even stoppen om weer op adem te komen. Het kost wat zweetdruppels
voor je alle trappen tot aan de poort beklommen hebt, maar het blijkt later
de moeite meer dan waard te zijn.
Onderweg naar boven komen we een groep jonge Tibetanen tegen. Ze zitten
witte steentjes te verpulveren en met water maken ze er verf van. De Potala
schijnt een grote verfbeurt te krijgen. Jonge meisjes brengen de grote bussen
waterige verf op hun rug naar boven. Regelmatig klotst er een scheut over
de rand. De meisjes en de weg zijn wit van de verf. Als we boven zijn, zien
we hoe de Potala wordt geverfd; De bussen verf worden tegen de muur aan
leeg gegooid. Geen kwast of verfroller komt er aan de pas. Het resultaat
ziet er dan ook niet uit. Aan de muur hangen grote klonten witte verf. Bij
elk verfbeurt wordt de klont groter tot er een soort stalactiet (druipsteen)
ontstaat. |
De hoge muren van de Potala
|
Stoepa voor één van de
dalai lama's
|
Slechts
een klein gedeelte van de Potala is voor het publiek toegankelijk. Dit is
maar goed ook, want het paleis heeft wel duizend kamers met een oppervlakte
van in totaal 130.000 vierkante meter. Er bevinden zich ongeveer 200.000
afbeeldingen en beelden in het paleis! Gelukkig is er een route uitgezet,
anders zouden we vast en zeker verdwalen in dit doolhof van kamers en verdiepingen.
Verder is het wel handig dat we een zaklantaarn bij ons hebben. Veel kamers
zijn namelijk in duisternis gehuld en je ziet dan niets van alle beelden
en afbeeldingen op de muren.
Maar goed, onze tocht begint op het dak van het witte paleis. We hebben
een schitterend uitzicht over Lhasa. We kunnen hier ook goed zien dat de
buitenmuren zijn opgebouwd uit een raamwerk van rood-bruin geschilderde
twijgen - een unieke Tibetaanse bouwwijze die uitsluitend voor heilige gebouwen
en woonhuizen van hoogwaardigheidsbekleders wordt gebruikt. De daken zijn
vervaardigd van verguld koper. Voor 10 yuan (f 3,00) extra, kunnen we ook
nog naar het hoogste dak van de Potala. Dat vinden we het geld echter niet
waard.
|
|
Vervolgens begint onze tocht door de ontelbare kleine, donkere
kamertjes van het rode paleis. Elke kamer is weer totaal anders en bevat
weer andere beelden en heeft weer een andere betekenis.
We zien 9 prachtige vergulde stoepa's (graftombes), bezet met bladgoud,
jade en edelstenen, die dienen als laatste rustplaats voor 9 voormalige
Dalai Lama's. Vooral de tombe van de 5e Dalai Lama is heel bijzonder om
te zien. Hij is de belangrijkste Dalai Lama geweest en er is in zijn stoepa
dan ook 3.721 kg goud en 10.000 parels verwerkt. We zien vertrekken waar
de Dalai Lama gewoond, gewerkt en gemediteerd heeft en verder natuurlijk
vele gebedsruimtes en kapellen. Indien mogelijk moeten we de kamers in
de richting van de wijzers van de klok bekijken.
De Potala verlaten we tenslotte weer aan de achterkant.
|
Na
dit bezoek aan de Potala gaan we op zoek naar een Bank of China om onze
voorraad yuans aan te vullen. De afgelopen keren hebben we yuans kunnen
pinnen. In de bank zien we een mooi staaltje van bureaucratie (of desinteresse).
Er zijn veel balies, maar er zijn er maar een paar open. Ondanks dat er
meerdere bankmedewerkers aanwezig zijn, wordt er maar één
klant geholpen. Als deze klant ook nog eens lastige vragen heeft, daalt
het werktempo helemaal. Als er eten wordt binnengebracht, verwachten we
dat ze eerst gaan eten voordat wij geholpen worden. Gelukkig is het tegenovergestelde
het geval. Een bankmedewerker schrikt wakker van de etenslucht en helpt
ons snel.
Buiten maken we met een riksjarijder een afspraak dat hij ons voor 4 yuan
naar de Jokhang Tempel brengt. Na een paar straten stopt hij ineens. We
staan aan de rand van het Renmin-plein voor de Potala. We moeten de riksja
uit en de fietser wil zijn geld hebben. We proberen hem duidelijk te maken
dat we naar de Jokhang Tempel willen. De riksjarijder maakt ons duidelijk
dat hij het plein niet mag passeren. Aangezien de riksjarijder maar enkele
straten heeft gefietst, wil Leo hem geen 4 maar 2 yuan betalen. De riksjarijder
accepteert dit aanbod echter niet. De discussie die dan volgt blijft niet
onopgemerkt bij de Tibetanen. Binnen enkele seconden staan er zeker 20 mensen
om ons heen. De riksjarijder wil de 2 yuan niet accepteren. Als we weg willen
lopen, komt hij dreigend achter ons aan. Wat wil die kleine Tibetaan eigenlijk
beginnen tegen zo'n grote Nederlander? Hij is echter niet bang en blijft
aanhouden. De mensen komen steeds dichter bij ons staan. We besluiten uiteindelijk
toch maar de 4 yuan te betalen anders staan we hier morgen nog. De discussie
gaat eigelijk maar over 2 yuan (f 0,60). Waar hebben we het eigenlijk over?
|
Het samenstellen van de medicijnen
|
De volgende dag brengen we een bezoek aan een Tibetaanse ziekenhuis waar
nog de traditionele Tibetaanse en Chinese geneeskunst wordt toegepast.
Het ziekenhuis bevindt zich aan de noordzijde van de Yuthok Lu (Mimang
Lam), een huizenblok ten westen van de Jokhang Tempel.
Eerst worden we verzocht plaats te nemen in een mooie kamer waar beelden
staan van verschillende belangrijke grondleggers van de Tibetaanse geneeskunst.
We krijgen een videofilm te zien waarin de historie van het ziekenhuis
en de geneeskunst wordt uitgelegd. De eerste medische school van Tibet
werd in de 8e eeuw geopend door koning Trisong Detsen. De tweede was de
befaamde Chakpo-ri-school die in de 17e eeuw door de 5e dalai lama werd
gesticht. Ondanks de aanwezigheid van meerdere kleine medische scholen,
deed het tekort aan artsen de modern ingestelde 13e dalai lama in 1916
een derde grote school openen, Mendzekhang. De medische faculteit van
Mendzekhang is in dit ziekenhuis gevestigd.
|
Als de videofilm
is afgelopen, vertelt een Tibetaanse arts over de Chinese en Tibetaanse
geneeskunst. Aan de hand van boeken met foto's van thangka's verduidelijkt
hij zijn verhaal. We kunnen de echte thangka's nu niet zien omdat ze gebruikt
worden bij de lessen die momenteel plaatsvinden. De anatomische kaarten
op de authentieke thangka's zijn ruim driehonderd jaar oud. Uiterst gedetailleerde
tekeningen in kleur tonen planten, mineralen en delen van dieren met medicinale
eigenschappen. Opvallend is dat de eerste thangka's uit de 7e eeuw (!) stammen
en heel gedetailleerd alle facetten van het leven en het menselijk lichaam
weergeven. De interpretatie hiervan is een moeilijke opgave, want de thangka's
maakten melding van 84.000 verschillende ziektebeelden. De kennis van de
anatomie werd verkregen uit Chinese geschriften en diagrammen en van Tibetaanse
domdens, degenen die lijken in stukken hakten voor de 'begrafenis
in de open lucht'. Het is bekend dat tot de 9e eeuw complexe chirurgische
ingrepen, waaronder hart- en hersenchirurgie, werden uitgevoerd. Daarna
verbood de koning chirurgie omdat zijn moeder tijdens een operatie overleed.
|
|
Vervolgens krijgen we een rondleiding door het ziekenhuis. Op een afdeling
zien we enkele patiënten op bedden liggen. Ze worden behandeld met
acupunctuur. De meest voorkomende klachten in Tibet zijn reuma en hoge
bloeddruk. Bij de Tibetaanse accupunctuur krijg je één naald
in het midden van je hoofd en deze wordt verwarmd met een kaars. Bij de
Chinese accupunctuur wordt gebruikt gemaakt van meerdere naalden die middels
kleine stroomstootjes geactiveerd worden. We voelen ons enigszins bezwaard
om foto's te nemen van de patiënten, maar niemand schijnt er problemen
mee te hebben. Snel één foto maken......
In de apotheek krijgen we uitleg over de verschillende soorten kruiden
en medicijnen die gebruikt worden. In de apotheek staan kasten met honderden
lades en handbeschilderde kabinetten, potjes en doosjes. Hier worden de
medicijnen samengesteld uit de kruiden, zaden, wortels en dierlijke onderdelen.
|
De apotheek
|
Tegenwoordig ronden
studenten aan Mendzekhang (waarvan de helft vrouwen) hun basisstudie in
vier jaar af. Chirurgie is nog altijd uit den boze (dit wordt in Lhasa verzorgd
door de vier grote Chinese ziekenhuizen). In 1978 verhuisde het ziekenhuis
naar zijn huidige onderkomen. Er zijn slechts 25 bedden die voor noodgevallen
bestemd zijn, maar dagelijks worden er 600-700 patiënten poliklinisch
behandeld. Voor de locale bevolking, boeren en gehandicapten is een consult
en de behandeling gratis. Buitenlanders, overheidsmedewerkers en militairen
(lees Chinezen) moeten betalen voor de behandeling.
's Avonds eten we in het Snowlandhotel. In dit hotel zitten alleen Westerlingen
te eten aangezien de prijzen voor Tibetaanse begrippen vrij hoog liggen
en het menu is afgestemd op de Westerlingen. |
